تاثیرات منازعه روسیه-اوکراین بر آسیای مرکزی: منافع ایران در دوره جنگ و پساجنگ
کد مقاله : 1158-IFPOLICY-FULL
نویسندگان
امیرمحمد مغانی *1، کیان ابتکار2، مریم هاشمی نژاد اشرفی1، شهاب الدین شکری3، عباس ملکی2
1دانشکده بیمه اکو، دانشگاه علامه طباطبایی
2دانشگاه صنعتی شریف
3دانشگاه تهران
چکیده مقاله
عصر جهانی‌شدن و در هم تنیدگی اقتصادی باعث می‌شوند که بحران‌های نظامی و ژئوپلتیک در یک منطقه به مناطق دیگر نیز تسری یابد. تهاجم روسیه به اوکراین و در مقابل تحریم‌های اقتصادی غرب علیه روسیه، آسیای مرکزی را در موقعیتی نامطمئن قرار داده است، چراکه این کشورها در حوزه‌های گوناگونی همچون زیرساخت‌های ترابری، تامین مواد غذایی، انرژی و مسائل اقتصادی و امنیتی به روسیه وابستگی دارند. اینک تمرکز روسیه بر جنگ اوکراین و هزینه‌هایی که این جنگ بر دوش این کشور گذاشته، فرصت‌هایی را برای دیگر بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در آسیای مرکزی فراهم کرده است. کشورهای آسیای مرکزی به علت آنکه کشورهایی محصور در خشکی هستند، به همسایگان خود برای دسترسی به بازارهای بین‌المللی وابسته‌اند. ترابری جاده‌ای، ریلی، و دریایی برای دسترسی به بازارهای بین‌المللی از طریق ایران همواره برای این کشورها اهمیت فراوانی داشته است. بااین‌حال جنگ اوکراین باعث اهمیت دوچندان ایران شده که تاریخ و فرهنگ مشترکی با این کشورها دارد. از سوی دیگر ایران نیز از زمان ظهور کشورهای مستقل در همسایگی خود در آسیای مرکزی و قفقاز همواره به دنبال همکاری‌های دوجانبه، چندجانبه و پیوندهای منطقه‌ای بوده است. این همکاری‌ها در بخش‌هایی همچون حمل‌ونقل، ترابری، و توسعه انرژی بوده که همواره با استقبال گسترده کشورهای آسیای مرکزی همراه شده است، در عین حال آنها همکاری‌های مشابهی را با بازیگران رقیب مانند اتحادیه اروپا و ترکیه دنبال کرده‌اند که به نوبه خود تضعیف‌کننده‌ی نفوذ ایران و روسیه بوده است. در این راستا راهبرد ژئواکونومیک ایران ارائه مسیرهای پایدار و رقابتی برای اتصال همسایگان محصور به خشکی آسیای مرکزی به بازارهای بین المللی در اروپا و آسیا بوده است. هدف این پژوهش بررسی تاثیرات آسیای مرکزی از منازعه روسیه-اوکراین و منافع ایران در این منطقه است. تجزیه و تحلیل ما در این پژوهش براساس نظریه‌های چند جانبه‌گرایی، منطقه‌گرایی، و سیاست کشورهای کوچک و بازیگران بزرگ است.
کلیدواژه ها
آسیای مرکزی، ایران، منازعه روسیه- اوکراین
وضعیت: پذیرفته شده