| پیشرانهایِ ثبات دهنده به توافق 10 مارس ایران و عربستان تا 2030 |
| کد مقاله : 1148-IFPOLICY-FULL (R1) |
| نویسندگان |
|
سید محمد حسینی * گروه حقوق - دانشکده حقوق - دانشگاه آزاد - واحد تهران مرکز |
| چکیده مقاله |
| این مقاله قصد دارد با مطالعه‌ای مقایسه‌ای و با روش آینده‌پژوهانه؛ به پیشرانهایِ آینده‌سازِ روابطِ ایران و عربستان در سطح ساختاری و کارگزاری اشاره کند که موجب می‌شوند، فصل جدید روابط ایران و عربستان پس از توافق 10 مارس 2023، (بر خلاف ادوار پیشین تنش‌زدایی دو کشور) بر بنیان‌های استوارتر و ماندنی‌تری صورت پذیرد. مروری تاریخی بر تاریخ پر فراز و نشیب روابط ایران و عربستان نشان می دهد؛ اولأ مولفه‌های ژئوپلوتیک، تعیین کنندهِ کیفیتِ روابط تهران و ریاض بوده‌اند ثانیأ تقابل ژئوپلوتیک میان آنها امری ذاتی و فعال بوده است. در برخی مقاطع به دلیل وجود «دشمن مشترک» و یا «استیصال یکی از طرفین در تداوم تنش با دیگری»، تقابلِ فعال جای خود را به «رقابت-تعاملاتِ موضوعی» می‌داده است. این مقاله مدعی است که توافق 10 مارس 2023 دارای پیشران‌های قوی در سطح ساختاری و کارگزاری است که زمینه‌های توافقی پایدار را در آینده ایجاد خواهد کرد. در سطح ساختاری، برتری مولفه‌های ثبات‌زا بر تنش‌زا (1)، ابهام در قطبیت منطقه‌ای (2)، منطقه‌گرایی درون‌زا (3)، راهبردِ هدایت از دور امریکا در خلیج فارس (4) و تقویت عناصر ژئواکونومیک (5)؛ و در سطح کارگزاری نیز، سیاست همسایگی ایران (1)، فشار افکار عمومی در جهان اسلام (2)، تنوع بخشی در روابط خارجی عربستان (3)، تقاربِ منافعِ طرفین در ثبات منطقه‌ای (4) و اراده رهبران برای حل و فصل منازعات در منطقه (5)؛ روندهای کارگزاری است که احیاء روابط ایران و عربستان را در فصل جدید خود بر بنیان های مشترک همکاری قرار می‌دهد و آن را پایدارتر خواهد کرد. تکنیک آینده‌پژوهی در این مقابله تحلیلِ روند و تحلیلِ تاثیر متقابل کلان روندها به منظور استخراج پیشرانهایِ آینده‌سازِ روابط ایران و عربستان تا سال 2030 خواهد بود که به توصیه‌های سیاستی برای تصمیم‌گیران جمهوری اسلامی در روابط با عربستان ختم می شود. |
| کلیدواژه ها |
| ایران، عربستان، توافق 10 مارس، پیشران، خلیج‌فارس |
| وضعیت: پذیرفته شده |